Kaygılı ve Kaçıngan Bağlanma Stilinin Olduğu İlişkiler

[ez-toc]

Bağlanma teorisi, John Bowlby tarafından geliştirilmiş ve Mary Ainsworth tarafından genişletilmiştir. Bu teori, erken dönemdeki bakıcılarla kurulan ilişkilerin yetişkinlikteki romantik dinamikleri nasıl etkilediğine dair bir çerçeve sunar. Kaygılı ve kaçıngan bağlanma stilleri, çoğu zaman zorlayıcı ama bir o kadar da çekici bir bağ oluşturur. Bu bağlanma stilleri arasındaki dinamikleri anlamak, sıklıkla ortaya çıkan çatışmaları ve kalıpları aydınlatabilir.

Kaygılı ve Kaçıngan Bağlanma

Kaygılı Bağlanma

Kaygılı bağlanma stiline sahip bireyler, duygusal yakınlığı ve sürekli güvenceyi ararlar.

Bu bireyler:

Terk edilme korkusu yaşar. Partnerlerinden sürekli onay bekler. Partnerlerinin duygularıyla ilgili güvensizlik hisseder. Yapışkan veya aşırı bağımlı davranışlar sergiler.

Bu bağlanma stili genellikle çocuklukta tutarsız bakıcı (ebeveyn) davranışlarından kaynaklanır ve reddedilme algısına karşı hassasiyet geliştirir.

Kaçıngan Bağlanma

Kaçıngan bağlanma stiline sahip bireyler, bağımsızlığı ve duygusal öz yeterliliği ön planda tutar.

Bu bireyler:

Yakınlıktan bunalmaktan korkar. Duygusal savunmasızlığı ifade etmekte zorlanır. Sınırları tehdit altında hissettiklerinde uzaklaşır. Derin duygusal davranışlardan kaçınır.

Bu stil, genellikle duygusal olarak ulaşılamaz bakıcılara (ebeveynlere) sahip olmanın bir sonucu olarak gelişir ve bireyde sadece kendine güven duyabileceği inancını pekiştirir.

Kaygılı ve Kaçıngan Partnerlerin Dinamiği

Kaygılı ve kaçıngan partnerler arasındaki ilişki sıklıkla “itme-çekme” dinamiği olarak tanımlanır. Zıt ihtiyaçlarına rağmen, bu bireyler birbirine çekilir.

İşte sebepleri:

Aşinalık: Her iki taraf, erken dönem ilişkilerindeki duygusal kalıpları bilinçsizce tekrar eder.

İnancın Pekiştirilmesi: Kaygılı bireyler, kaçıngan partnerlerinin uzaklaşmasıyla terk edilme korkularını doğrular; kaçıngan bireyler ise yakınlığın bunaltıcı olduğu inancını kaygılı partnerlerin takibiyle pekiştirir.

Başlangıçtaki Çekim: Kaygılı partnerin yakınlık arzusu, kaçıngan partnerin kendini önemli hissetme ihtiyacını tatmin ederken; kaçıngan partnerin bağımsızlığı, kaygılı partner için bir meydan okuma sunabilir.

Kaygılı-Kaçıngan İlişkilerdeki Zorluklar Çatışma Döngüleri: Kaygılı partnerler yakınlık talep ederken, kaçıngan partnerler uzaklaşır ve bu da hayal kırıklığına yol açan bir döngü yaratır.

Duygusal İhtiyaçların Karşılanamaması: Her iki taraf da öz ihtiyaçlarını karşılanmamış hisseder; kaygılı partner yakınlık, kaçıngan partner ise alan ister.

Tetikleyiciler: Kaçıngan partner, kaygılı partnerin ihtiyaçlarını aşırı bulabilir; kaygılı partner ise kaçıngan partnerin mesafeli davranışını reddedilme olarak algılayabilir.

Daha Sağlıklı Bir İlişki İnşa Etmek

Bu ilişkiler zorlayıcı olsa da çaresiz değildir. Kaygılı ve kaçıngan partnerler, farkındalık ve çaba ile daha dengeli bir dinamik oluşturabilir:

Kendi Farkındalığını Geliştirme: Kendi bağlanma stilini ve bunun davranışlarınız üzerindeki etkisini anlamak ilk adımdır.

Etkili İletişim: İhtiyaçlarınızı net ve çatışmacı olmayan bir şekilde ifade etmek karşılıklı anlayışı geliştirebilir. Örneğin, kaygılı partner “Birlikte kaliteli zaman geçirdiğimizde kendimi güvende hissediyorum” derken, kaçıngan partner “Yalnız vakit geçirmeye ihtiyacım var ama senin yanındayım” diyebilir.

Duygu Düzenleme Pratiği: Kaygılı partnerler, korkularını yatıştırmayı öğrenebilirken; kaçıngan partnerler de duygularını ifade etmeye alışabilir.

Profesyonel Yardım Almak: Partnerlerin bağlanma ile ilgili sorunlarını anlamalarına ve çözüm bulmalarına yardımcı olabilir.

Gottman Çift Terapisi, duygusal yakınlığı artırmayı ve çatışmaları sağlıklı bir şekilde yönetmeyi hedefler. Partnerlerin duygusal ihtiyaçlarını fark etmelerine ve güvenli bağ kurmalarına destek olur.

Psikodinamik Psikoterapi, geçmiş deneyimlerin mevcut ilişkilerdeki etkilerini anlamaya odaklanır ve bağlanma stillerinin kök nedenlerini ele alır.

EMDR Terapisi, özellikle travmatik geçmişin ilişkilere olan etkisini azaltmada etkili bir yöntemdir.

Şema Terapi, bireylerin bağlanma şemalarını keşfetmelerine ve daha sağlıklı ilişkiler kurmalarına yardımcı olabilir.

Profesyonel destek, çiftlerin birbirlerini daha iyi anlamalarını ve daha sağlıklı iletişim kurmalarını sağlayarak ilişkiyi güçlendirebilir.

Sonuç

Kaygılı ve kaçıngan bağlanma stillerinin bir arada olduğu ilişkiler zıt ihtiyaçların bir dansıdır. Ancak sabır, kararlılık ve gelişime açıklıkla bu çiftler, ilişkilerini karşılıklı anlayış ve tatmin kaynağına dönüştürebilir. Bağlanma kalıplarını fark etmek ve üzerinde çalışmak, daha derin bir bağ ve uzun ömürlü bir sevgi için yol açabilir.

Klinik Psikolog Tuğçe Turanlar

Yule Psikoloji

(Online psikolojik danışmanlık randevusu almak için yulepsikoloji@gmail.com adresine mail atabilir ya da 0532 053 3992 whatsapp üzerinden mesaj atarak iletişime geçebilirsiniz.)

 

Kaynaklar

• Bowlby, J. (1988). A Secure Base: Parent-Child Attachment and Healthy Human Development. Basic Books.
• Mikulincer, M., & Shaver, P. R. (2007). Attachment in Adulthood: Structure, Dynamics, and Change. The Guilford Press.
• Johnson, S. (2008). Hold Me Tight: Seven Conversations for a Lifetime of Love. Little, Brown and Company.

 

Devamı

Kırılgan Narsist Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve İlişkilerde Etkileri

Kırılgan narsisizm, kişinin kendilik değerini başkalarının onayına bağladığı, reddedilme korkusu ve utanç duygusuyla öne çıkan bir narsistik özellik türüdür. Büyüklenmeci narsisizm kibir ve üstünlükle öne çıkarken, kırılgan narsisizm savunmacı bir kabuğun altında kırılgan bir özsaygıyı barındırır.

Bu yapı genellikle erken dönem ebeveyn ilişkilerinde yaşanan reddedilme ve değersizleştirilme deneyimlerinin bilinçdışı izleri üzerine kuruludur.

---

Kırılgan Narsisizmin Belirtileri Nelerdir?

Eleştiriye Aşırı Duyarlılık

Kırılgan narsisizme sahip kişiler, yapıcı bir eleştiriyi bile kişisel bir saldırı gibi algılayabilir. Örneğin, işyerinde yöneticisinin “Bu raporu biraz daha kısa tut” demesi günlerce süren utanç ve öfke duygularını tetikleyebilir. Sosyal çevrede yapılan ufak bir şaka bile “benimle alay ediyorlar” şeklinde yorumlanabilir. Bu aşırı hassasiyet, kişinin hem kendisiyle hem de çevresiyle ilişkilerini zora sokar.

Kırılgan Özgüven

Özgüvenleri dışarıdan gelen onaya bağımlıdır. Partnerinin ilgisinin azalması, hemen terk edileceği kaygısını uyandırabilir. Sosyal medyada paylaştıkları bir fotoğrafın beklenen kadar beğeni almaması bile “yeterince değerli değilim” düşüncesini tetikleyebilir. Psikodinamik açıdan bu, çocuklukta içselleştirilen eleştirel ebeveyn sesinin günümüzde hâlâ etkin olduğuna işaret eder.

Sosyal Çekilme

Reddedilme korkusu, bu kişileri çoğu zaman sosyal ortamlardan uzak tutar. Örneğin, bir davete çağrıldıklarında “nasıl olsa kimse benimle ilgilenmeyecek” diye düşünerek gitmek istemeyebilirler. Yakın dostluk kurmak onlar için zordur; çünkü samimiyet arttıkça incinme ihtimali de artar. Bu nedenle çoğu zaman mesafeli ve kontrollü bir duruş sergilerler.

Duygu Düzenleme Güçlüğü

Kırılgan narsisizmin bir diğer özelliği yoğun duyguları yönetememektir. Önemsiz bir yanlış anlaşılma, öfke patlamasına dönüşebilir. Diğer yandan, doğrudan öfkesini ifade edemeyen kişi günlerce süren sessiz küslük yaşayabilir. Bu iniş çıkışlar, hem bireyin kendi iç dünyasında istikrarsızlık yaratır hem de ilişkilerinde güvensizlik oluşturur.

---

Kırılgan Narsisizm Nedenleri

Erken Çocukluk Deneyimleri

Çocuklukta sürekli eleştirilen ya da görmezden gelinen bir çocuk, zamanla kendi değerini sorgulamaya başlar. “Asla yeterli değilim” duygusu, yetişkinlikte eleştiriye karşı aşırı duyarlılığa dönüşür. Psikodinamik açıdan bu, ebeveynin sesinin içselleştirilip kişinin kendi iç sesi haline gelmesiyle açıklanır. Bugün işyerinde alınan bir geri bildirim aslında yıllar önceki “yetersizsin” mesajının yankısıdır.

Bağlanma Sorunları

Kaygılı bağlanan bireyler, sevilmeyi sürekli kaybetme korkusuyla yaşar. Partnerinin ilgisi azaldığında hemen terk edileceğini düşünür. Kaçıngan bağlanan bireyler ise kırılmamak için mesafe koyar. Bu iki uç davranış da kırılgan narsisizmin temel taşlarını oluşturur. Çocuklukta ebeveynin bazen yakın, bazen mesafeli oluşu, yetişkinlikte “yaklaş ama incitme” ikilemine yol açar.

Travmatik Yaşantılar

Küçük düşürülme, ihanet ya da dışlanma gibi travmalar, kişinin benlik algısında derin yarıklar açar. Örneğin, okulda sınıf arkadaşlarının alay ettiği bir çocuk, yetişkinlikte en küçük mizahı bile “aşağılanma” gibi hissedebilir. Bu deneyimler bilinçdışında “her an yeniden incinebilirim” beklentisi yaratır.

Toplumsal Etkiler

Günümüz toplumunda başarı, güç ve dış görünüş aşırı derecede yüceltilir. Bu atmosferde kırılgan özsaygı daha da kırılgan hale gelir. Sosyal medyada beğeni almak kısa süreli rahatlama sağlarken, beklenenden az ilgi görmek derin bir boşluk duygusu doğurur. Kişi, değeri sürekli dışsal onayla ölçtüğü için içsel istikrar sağlayamaz.

---

İlişkilerdeki Yansımaları

Kırılgan narsisizm, özellikle yakın ilişkilerde kendini çok belirgin biçimde gösterir. Çünkü kişinin en derin hassasiyetleri, en çok yakın bağlarda tetiklenir.

Yakınlaşma–Uzaklaşma Döngüsü

Kırılgan narsisizme sahip kişiler bir yandan yoğun biçimde sevilmek ve kabul görmek ister, diğer yandan reddedilmekten o kadar korkarlar ki kendilerini geri çekerler. Örneğin, partneriyle çok yakın hissettiği bir anda, “ya terk edilirse” kaygısıyla aniden soğuklaşabilir. Bu iniş çıkışlar, karşı tarafta kafa karışıklığı ve güvensizlik yaratır.

Aktarım Örüntüleri

Geçmişte eleştiren ya da mesafeli davranan ebeveyn figürü, yetişkinlikte partnerin yerine konulabilir. Partnerin basit bir yorumu “yetersizsin” mesajı gibi algılanır. Bu durumda kişi yoğun öfke ya da kırgınlık patlamaları yaşayabilir. Psikoterapi sürecinde de bu aktarım tekrar yaşanır; terapist bilinçdışı düzeyde reddedici figürün yerine konulabilir.

Pasif-Agresif Tepkiler

Kırılgan narsisizmde öfke doğrudan ifade edilmekte zorlanılır. Bunun yerine küsme, geri çekilme ya da sessizlik gibi pasif-agresif tutumlar ortaya çıkar. Örneğin, partnerinin davranışına kırılan kişi günlerce konuşmayı kesebilir. Dışarıdan bu davranış soğukluk gibi görünse de aslında altında “beni yeterince sevmiyorsun” kaygısı vardır.

İlişkisel Tekrarlar

Bu döngüler, çocuklukta yaşanan ilişkilerin bugünkü tekrarlarıdır. Küçükken reddedilen bir çocuk, yetişkinlikte partnerinden de aynı reddedilmeyi bekler. Bu bilinçdışı tekrar, ilişkinin sağlıklı gelişmesini zorlaştırır.

Kırılgan Narsisizm	Büyüklenmeci Narsisizm
Yakınlık ister ama reddedilme korkusuyla geri çekilir	Yakınlık yüzeysel, kontrol odaklı
Partnerin ilgisindeki küçük azalmayı “terk ediliyorum” gibi yorumlar	Partnerin duygularına duyarsız olabilir
Pasif-agresif tepkiler: küsme, sessizlik	Açık öfke, küçümseme, suçlama
Utanç ve kırgınlık duyguları baskın	Öfke ve üstünlük duygusu baskın
Yakınlaşma–uzaklaşma döngüsü	Kontrol–değersizleştirme döngüsü

Araştırmalar Ne Söylüyor?

Psikoloji literatüründe kırılgan narsisizmin öne çıkan yönlerinden biri utanç duyarlılığıdır. Dışarıdan gelen ufak bir eleştiri, kişide “yetersizim” ya da “değersizim” inancını hızla harekete geçirebilir. Bu durum, benlik saygısının dış onaya ne kadar bağımlı olduğunu açıkça gösterir.

Bir diğer bulgu, kırılgan narsisizme sahip bireylerin empati kurmakta zorlanmalarıdır. Özellikle duygusal empati, yani karşısındaki kişinin hislerini gerçekten hissetme konusunda güçlük yaşayabilirler. Örneğin, partneri üzgün olduğunda bunu geç fark edebilir veya yanlış yorumlayabilir; bu da ilişkide uzaklaşmaya yol açar.

Klinik gözlemler ayrıca bu kişilerin iç dünyalarında dalgalanmalar yaşadığını ortaya koyuyor. Gün içinde kendini bir an “herkesten üstün” hisseden kişi, kısa süre sonra derin bir değersizlik duygusuna kapılabilir. Bu iniş çıkış, kırılgan narsisizmin en ayırt edici özelliklerinden biridir.

Son olarak, çeşitli araştırmalarda kırılgan narsisizmin ilişki doyumunu düşürdüğü ve yalnızlık riskini artırdığı belirtiliyor. Kişi, yoğun bağ kurma isteğiyle hareket etse de reddedilme korkusu ve hassasiyetleri nedeniyle ilişkilerini sabote edebiliyor.

---

Terapi Sürecinde Kırılgan Narsisizm

Kırılgan narsisizm, terapi odasında kendine özgü zorluklar ve aynı zamanda önemli fırsatlar barındırır. Kişinin yoğun utanç, değersizlik ve reddedilme korkusu, terapi ilişkisine de taşınır. Bu nedenle terapi sürecinde güvenli bir bağ kurmak çok kritik bir rol oynar.

Psikodinamik Terapi

Geçmiş deneyimlerin bugüne nasıl yansıdığını anlamaya odaklanır. Danışan çoğu zaman terapisti eleştirel ya da reddedici bir figür gibi algılayabilir. Bu aktarımı fark etmek, kişinin ilişkilerinde tekrar eden döngüleri görünür kılar. Terapistin danışanda uyanan duyguları (karşı-aktarım) da kırılgan tarafların anlaşılması açısından yol göstericidir. Bu süreçte amaç, kişinin utanç ve değersizlik duygularını kökeniyle birlikte ele alarak daha sağlam bir benlik inşa etmesini desteklemektir.

Şema Terapisi

Kırılgan narsisizmde sık görülen “kusurluluk”, “onay arayışı” ve “terk edilme” şemalarıyla çalışır. Bu şemaların kökeni çocuklukta oluşur ve yetişkinlikte ilişkilerde tekrar eder. Terapist, bu şemaların tetiklendiği anlarda danışana hem farkındalık kazandırır hem de daha sağlıklı başa çıkma yolları geliştirmesine yardımcı olur.

Farkındalık Temelli Yaklaşımlar

Yoğun utanç, öfke ve kıskançlık gibi duygular aniden yükselebilir. Farkındalık çalışmaları, kişinin bu duyguları bastırmak ya da taşırmak yerine gözlemlemesine ve daha dengeli bir şekilde yönetmesine yardımcı olur. Bu da kırılgan benliğin giderek daha istikrarlı hale gelmesini sağlar.

Aktarım Odaklı Yaklaşımlar

Narsisizm için geliştirilmiş özel bir yöntemdir. Terapi ilişkisi içinde ortaya çıkan öfke, savunma ve kırılganlık doğrudan ele alınır. Böylece danışan, geçmişten gelen ilişkisel tekrarları “şimdi ve burada” deneyimleyerek üzerinde çalışabilir.

---

Kırılgan narsisizm, kişinin iç dünyasında taşıdığı utanç, değersizlik ve reddedilme korkusunun farklı biçimlerde dışa vurumudur. Savunmacı bir kabuğun ardında, onaya bağımlı ve incinmeye açık bir benlik bulunur. Çoğu zaman çocuklukta yaşanan eleştiri, ihmal ya da reddedilme deneyimlerinin izleri, yetişkinlikte tekrar eden ilişkisel döngüler olarak karşımıza çıkar.

Bu tablo hem kişinin kendi yaşam kalitesini hem de ilişkilerini zorlayıcı hale getirir. İşyerinde alınan küçük bir geri bildirimin günlerce süren bir kırgınlığa dönüşmesi, partnerin ilgisindeki küçük bir değişikliğin “terk edilme” kaygısını tetiklemesi bunun en tipik örneklerindendir.

Ancak kırılgan narsisizm değiştirilemez bir kader değildir. Terapi süreci, bu döngülerin fark edilmesine ve yeni yolların keşfedilmesine olanak tanır. Geçmişte yaşanan reddedilme deneyimlerinin bugünkü yansımaları çalışıldığında, kişi hem kendisine karşı daha şefkatli olabilir hem de ilişkilerinde daha sağlıklı bağlar kurabilir.

Kırılgan narsisizmi anlamak, yalnızca psikolojik bir kavramı öğrenmek değildir. Aynı zamanda günlük yaşamda sıkça karşılaştığımız incinmelerin, kırgınlıkların ve hassasiyetlerin kökenine ışık tutar. Bu anlayış, hem bireysel farkındalığı hem de toplumsal düzeyde empatiyi artıran önemli bir adımdır.

Kırılgan Narsisizme Ne Kadar Yakınsınız?

Aşağıdaki ifadeleri okuyun ve kendinize “bu durumu sık sık yaşıyorum” diyorsanız not edin:

Ufak bir eleştiri bile bende yoğun bir kırgınlık veya utanç duygusu yaratıyor.

Sosyal medyada aldığım beğeni ya da yorumlar, kendimi değerli hissedip hissetmediğimi etkiliyor.

Yakın ilişki kurmak istiyorum ama partnerime çok yaklaşınca “ya reddedilirsem” diye kaygılanıyorum.

Bir arkadaşımın ya da partnerimin küçük bir ilgisizliğini “beni terk edecek” şeklinde yorumladığım oluyor.

Öfkelendiğimde çoğu zaman doğrudan ifade edemiyor, küsme ya da geri çekilme yolunu seçiyorum.

Bazen üstün olduğumu kanıtlama ihtiyacı hissediyor, başkalarıyla kendimi kıyaslıyorum.

Eleştirilmemek için hatalarımı kabul etmekte zorlanıyor, savunmaya geçebiliyorum.

Değerlendirme

3 ve üzeri madde size tanıdık geldiyse, kırılgan ya da narsistik eğilimler sizde de olabilir.

Bu bir tanı testi değildir; yalnızca farkındalık kazandırmak amacıyla hazırlanmıştır.

Kendinizde bu örüntüleri sık gözlemliyorsanız, bir uzmandan destek almak yararlı olabilir.

---

Klinik Psikolog Tuğçe Turanlar, psikodinamik yönelim ağırlıklı çalışmaktadır. Travmalarla çalışırken EMDR yöntemini kullanmakta, ilişkilerde ise Gottman Çift Terapisi yaklaşımından yararlanmaktadır. Özellikle narsisizm, bağlanma sorunları ve ilişkisel dinamikler üzerine yoğunlaşır. Yazılarında hem klinik deneyimlerinden hem de bilimsel araştırmalardan beslenerek psikolojik kavramları herkesin anlayabileceği bir dille aktarmayı amaçlar.

---

Türkçe Kitap Önerileri

Alice Miller – Yetenekli Çocuğun Dramı 
→ Çocuklukta yaşanan reddedilme ve değersizleştirilme deneyimlerinin yetişkinlikteki kırılganlıklara nasıl dönüştüğünü anlatır.

Engin Geçtan – Psikanaliz ve Sonrası 
→ Psikanalitik kuramın narsisizm dahil birçok kavramı nasıl ele aldığını anlaşılır bir dille sunar.

Rollo May – Aşk ve İrade 
→ İlişkilerde sevgi, güç, bağımlılık ve özgürlük dinamiklerini işler; narsisistik ilişkileri anlamak için dolaylı bir kaynak niteliğindedir.

Byung-Chul Han – Şeffaflık Toplumu 
→ Modern toplumun görünürlük, performans ve onay kültürünü nasıl pekiştirdiğini ele alır. Sosyal medya ve kırılgan narsisizm ilişkisini anlamak için güncel bir çerçeve sunar.

---

Kaynakça

Cain, N. M., Pincus, A. L. & Ansell, E. B. (2008). Narcissism at the crossroads: Phenotypic description of pathological narcissism across clinical theory, social/personality psychology, and psychiatric diagnosis. Clinical Psychology Review, 28(4), 638–656. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov

Pincus, A. L., et al. (2009). Initial construction and validation of the Pathological Narcissism Inventory. Psychological Assessment, 21(3), 365–379. 

Devamı

Duygusal Bağımlılık: İçsel Özgürlüğünüzü Geri Kazanın

Duygusal bağımlılık, bireyin kendini tamamlanmış hissetmek için belirli duygulara ya da ilişkilere bağımlı hale gelmesidir. Bu bağımlılık genellikle çözülmemiş duygusal yaralardan, karşılanmamış ihtiyaçlardan ya da çocukluktan gelen davranış kalıplarından kaynaklanır. Duygusal bağımlılıktan kurtulmak, bu bağımlılığın doğasını anlamayı, etkilerini fark etmeyi ve duygusal bağımsızlık ile içsel şifaya yönelik bilinçli adımlar atmayı gerektirir.

Bu yazıda, duygusal bağımlılığın ne olduğunu, nedenlerini, belirtilerini ve bundan kurtulmanın yollarını ele alacağız.

---

Duygusal Bağımlılık Nedir

Duygusal bağımlılık, bireyin belirli duygusal deneyimleri bilinçsizce tekrar aradığı bir döngüyü ifade eder. Bu deneyimler zarar verici ya da yıkıcı olsa bile, birey kendini bu duygulara çekilmiş hisseder. Örneğin, bazı kişiler çatışma, reddedilme ya da drama dolu ilişkilere sürekli çekilir çünkü bu duygular onlara tanıdık gelir ve geçmişten gelen köklü bir duygusal kalıbı yeniden güçlendirir.

Madde bağımlılığından farklı olarak, duygusal bağımlılık dışsal bir madde yerine içsel deneyimlere dayanır. Çoğu zaman geçmiş travmalar ya da karşılanmamış duygusal ihtiyaçlarla bağlantılıdır.

---

Duygusal Bağımlılık Belirtileri

Duygusal bağımlılıkla mücadele ettiğinizi gösteren bazı yaygın belirtiler şunlardır:

1. Zararlı Kalıpların Tekrarı: Sürekli olarak duygusal acıya neden olan ilişkilere ya da durumlara çekilmek.
2. Aşırı Bağlılık: Terk edilme korkusu ya da sürekli başkalarından onay bekleme ihtiyacı.
3. Duygusal Yükseliş ve Düşüşler: Pozitif ya da negatif, yoğun duyguları arzulamak.
4. Yalnızlıkla Baş Edememek: Başkalarının onayı olmadan rahat ya da tatmin olmuş hissedememek.
5. Kırmızı Bayrakları Görmezden Gelmek: Sağlıksız ilişkilere zararını bildiğiniz halde devam etmek.

---

Duygusal Bağımlılıktan Kurtulmanın Yolları

1. Kalıbı Fark Edin
   İlk adım, duygusal bağımlılığı fark etmek ve kabul etmektir. İlişkilerinizi ve duygusal deneyimlerinizi gözden geçirin. Sürekli çatışma, reddedilme ya da ihtiyaç hissi gibi tekrar eden temalar var mı? Bu kalıpları tespit etmek değişim için temel bir adımdır.
2. Kök Nedenleri Anlayın
   Duygusal bağımlılık genellikle çocuklukta yaşanan ihmal, terk edilme ya da duygusal güven eksikliğinden kaynaklanır. Terapinin ya da öz farkındalığın yardımıyla bu kökenleri keşfedebilir ve bağımlılıklarınıza anlam kazandırabilirsiniz.
3. Duygusal Farkındalık Geliştirin
   Farkındalık uygulamaları yaparak, duygusal tetikleyicilerinizi yargılamadan gözlemleyin. Eski kalıplara çekildiğinizi fark ettiğinizde, farklı bir seçim yapma gücünüz olduğunu hatırlayın.
4. Duygusal Bağımsızlık İnşa Edin
   Kendilik değerini dışsal onaya dayandırmadan geliştirin. Size mutluluk ve tatmin getiren hobiler, öz bakım rutinleri ya da yeni becerilerle dolu bir yaşam oluşturun. Amaç, başkalarına bağımlı olmadan anlamlı bir yaşam yaratmaktır.
5. Sağlıklı Sınırlar Belirleyin
   Duygusal bağımlılığı sürdüren ilişkilere ya da durumlara “hayır” demeyi öğrenin. Sınır koymak, duygusal enerjinizi korur ve daha sağlıklı etkileşimler için alan yaratır.
6. Profesyonel Destek Alın
   Bir terapistle çalışmak, duygusal bağımlılığı kırmada son derece değerli olabilir. EMDR ya da Psikodinamik Psikoterapi, Şema Terapi gibi yöntemler, derin yaraları ele alarak olumsuz kalıpları yeniden şekillendirebilir.
7. Sağlıklı İlişkilerle Çevrenizi Sarın
   Büyümenizi destekleyen ve sınırlarınıza saygı duyan insanlarla bir arada olun. Sağlıklı ilişkiler, duygusal bağımlılıktan kurtulmanız için gerekli olan dengeyi ve desteği sağlar.
8. Kendinize Şefkat Gösterin
   Bu süreç boyunca kendinize karşı nazik olun. Duygusal bağımlılığı aşmak zordur ve ilerlemenizi takdir etmek, küçük zaferleri kutlamak önemlidir.

---

Terapinin Duygusal Bağımlılıktaki Rolü

Terapiler, duygusal bağımlılığı besleyen kalıpları anlamanıza ve çözmenize yardımcı olabilir. Psikodinamik terapi, bağımlılığınızın bilinçdışı kökenlerine inerken, bilişsel-davranışçı terapi (BDT) olumsuz düşünce kalıplarını değiştirmek için araçlar sunar. Ayrıca, mindfulness tabanlı yaklaşımlar duygusal tetikleyicilere daha sağlıklı bir şekilde yanıt vermenizi öğretir.

---

Sonuç

Duygusal bağımlılıktan kurtulmak, duyguları bastırmak değil, onları anlamak ve iyileştirmekle ilgilidir. Bu, öz farkındalık, öz şefkat ve kişisel gelişim yolculuğudur. Zararlı kalıplardan kurtulup duygusal bağımsızlık geliştirdikçe, içsel özgürlüğün ve tatminin sizi nasıl bulduğunu göreceksiniz.

İlk adımı atmaya hazırsanız, uzman bir terapistten destek almayı düşünebilirsiniz. Unutmayın, şifa bir süreçtir ve atılan her küçük adım sizi özgürlüğünüze biraz daha yaklaştırır.

---

Klinik Psikolog Tuğçe Turanlar

Yule Psikoloji

Kaynaklar:

• Carnes, P. (2018). The Betrayal Bond: Breaking Free of Exploitive Relationships. Health Communications, Inc.
• Levine, A., & Heller, R. (2010). Attached: The New Science of Adult Attachment and How It Can Help You Find – and Keep – Love. Penguin Publishing Group.
• Van der Kolk, B. (2014). The Body Keeps the Score: Brain, Mind, and Body in the Healing of Trauma. Viking.

Devamı

Karakterolojik Şiddet: Derinlemesine Bir İnceleme

Karakterolojik şiddet, ilişkilerde partnerlerden birinin diğerine karşı sistematik olarak uyguladığı, kontrol ve baskı kurmayı amaçlayan davranışları ifade eder. Bu tür şiddet, fiziksel saldırıların yanı sıra duygusal, psikolojik ve ekonomik istismar biçimlerini de içerir. Temel amacı, mağdur üzerinde sürekli bir güç ve kontrol sağlamaktır.

Tarihsel ve Kavramsal Kökenler

Karakterolojik şiddet kavramı, psikoloji literatüründe özellikle 20. yüzyılın ikinci yarısında daha fazla dikkat çekmeye başlamıştır. İlişkilerdeki güç dinamiklerini ve bireylerin kişilik özelliklerinin bu dinamiklere etkisini inceleyen araştırmalar, bu kavramın gelişimine katkı sağlamıştır. Özellikle narsistik ve antisosyal kişilik bozuklukları üzerine yapılan çalışmalar, karakterolojik şiddetin anlaşılmasında önemli rol oynamıştır.

Karakterolojik Şiddetin Türleri

• Duygusal ve Psikolojik Şiddet: Aşağılama, tehdit etme, manipülasyon ve izolasyon gibi davranışları içerir.
• Ekonomik Şiddet: Mağdurun finansal kaynaklarını kontrol etme veya kısıtlama.
• Sosyal İzolasyon: Mağdurun arkadaşları ve ailesiyle olan ilişkilerini kısıtlayarak yalnızlaştırma.
• Manipülasyon: Gerçekleri çarpıtarak veya duygusal oyunlar oynayarak mağdurun algısını ve davranışlarını kontrol etme.

Örnek Senaryolar

• Duygusal Manipülasyon: Bir partner, diğerini sürekli eleştirir ve onun başarısızlıklarını gündeme getirerek özgüvenini zedeler.
• Ekonomik Kontrol: Partner, diğerinin çalışmasını engeller veya kazandığı parayı kontrol ederek finansal bağımlılık yaratır.
• Sosyal İzolasyon: Partner, diğerinin arkadaşlarıyla veya ailesiyle görüşmesini kısıtlar, böylece onu yalnızlaştırır.

Araştırma ve İstatistikler

İngiltere’de yapılan bir araştırmaya göre, ilişkilerin %20’sinde duygusal şiddet unsurları gözlemlenmiştir. Ayrıca, duygusal istismarın fiziksel şiddetten daha yaygın olduğu ve genellikle daha önce başladığı belirtilmektedir.

Psikolojik Etkiler

• Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB): Sürekli korku ve güvensizlik hissi.
• Depresyon ve Anksiyete: Sürekli üzüntü, umutsuzluk ve endişe hali.
• Özsaygı Kaybı: Kişinin kendine olan güveninin azalması.
• İzolasyon: Sosyal çevreden uzaklaşma ve yalnızlık hissi.

Karakterolojik Şiddetin Dinamikleri

Şiddet uygulayan kişinin motivasyonları genellikle kontrol arzusu, güvensizlik ve geçmiş travmalardan kaynaklanır. Bu kişiler, partnerlerini kontrol ederek kendi güvensizliklerini telafi etmeye çalışırlar. Ayrıca, çocuklukta yaşanan istismar veya ihmal deneyimleri de bu davranışların gelişimine katkı sağlayabilir.

Çözüm Yollarına Daha Derin Bakış

• Hukuki Destek Yolları ve Yasal Haklar: Mağdurların koruma talep edebileceği yasal yollar ve haklar hakkında bilgi sahibi olmaları önemlidir.
• Destek Gruplarının İşlevleri: Benzer deneyimler yaşayan bireylerle bir araya gelerek destek almak, iyileşme sürecinde faydalı olabilir.
• Şiddet Döngüsünün Kırılması İçin Profesyonel Yaklaşımlar: Bireysel terapi, çift terapisi ve diğer profesyonel destek yöntemleri, şiddet döngüsünün kırılmasında etkili olabilir.

Sonuç

Karakterolojik şiddet, ilişkilerde derin yaralar açabilen ciddi bir sorundur. Bu tür şiddeti tanımak, mağdurların gerekli adımları atarak güvenliklerini sağlamalarına ve iyileşme sürecine başlamalarına yardımcı olabilir. Eğer böyle bir durumla karşı karşıyaysanız, profesyonel destek almanız önemlidir.

Klinik Psikolog Tuğçe Turanlar

Yule Psikoloji

(Online ya da yüz yüze psikolojik danışmanlık randevusu almak için yulepsikoloji@gmail.com adresine mail atabilir ya da 0532 053 3992 whatsapp üzerinden mesaj atarak iletişime geçebilirsiniz.)

Kaynaklar

Bancroft, L. (2002). Why does he do that? Inside the minds of angry and controlling men. Berkley Books.

Evans, P. (1996). The verbally abusive relationship: How to recognize it and how to respond. Adams Media.

Gottman Institute. (n.d.). A review of the research on domestic violence. Retrieved from https://www.gottman.com/blog/a-review-of-the-research-on-domestic-violence/

Dergipark. (2020). Understanding domestic violence and emotional abuse. Behavioral Psychology Journal, 13(2), 45-56. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/bpd/issue/55067/758939

 

Devamı

İlişkilerde Şiddet Türleri ve Gottman Çalışmaları

John Gottman’ın çift laboratuvarında şiddet içeren ilişkilerle yapılan çalışmalar, ilişkilerde iki temel şiddet türünü ortaya koymaktadır: Karakterolojik Şiddet ve Durumsal Şiddet.

Karakterolojik Şiddet

Bu şiddet türü, genellikle erkeklerin kadınlara üstünlük kurmak, kontrol etmek ve korkutmak amacıyla şiddet uyguladığı, son derece tehlikeli bir durumdur. Bu tür şiddet çoğunlukla ciddi yaralanmalarla hatta ölümle sonuçlanabilir. Fail ve kurban rollerinin net olduğu bu ilişkilerde, kronik şiddet döngüsü bulunmaktadır. Şiddet genellikle nedensiz şekilde, kontrol ve tahakküm sağlamak için uygulanır.

Bu tür şiddet içeren çiftlerle çift terapisi yapılması önerilmez, çünkü bu tür bir ilişkide çözülebilecek bir problem yoktur. İlişkiyi veya failin davranışlarını değiştirme umudu, gerçekçi değildir.

Durumsal Şiddet

Durumsal şiddet, çiftler arasında nadiren yaşanan ve iletişim becerilerinin eksikliğinden kaynaklanan bir şiddet türüdür. Tartışmalar sırasında kol sıkmak ya da nesne fırlatmak gibi eylemleri içerebilir, ancak bu eylemler ciddi yaralanmalara veya kontrol kurma amacına yönelik değildir. Bu tür şiddet genellikle tekrarlamaz ve çift terapisiyle çözülmesi mümkündür. Terapi sürecinde çiftler, iletişim ve çatışma çözme becerileri kazanarak bu tür olayların önüne geçebilir.

Şiddet Uygulayanlar: Kobralar ve Pitbullar

Gottman, karakterolojik şiddet uygulayan erkekleri iki ana gruba ayırmıştır: Kobralar ve Pitbullar.

Kobralar

Bu grup, şiddet uygularken dahi sakin kalabilen, pişmanlık veya empati hissetmeyen, genellikle antisosyal özellikler taşıyan bireylerden oluşur. Şiddetten zevk alabilirler ve eşlerine bağlılık hissetmezler.

Kobralar:

• Şiddet öncesinde sakinleşir ve soğukkanlılıkla hareket ederler.
• Çocukluklarında sıklıkla fiziksel ve duygusal istismar yaşamışlardır.
• Antisosyal davranışlar sergiler ve dürtü kontrollerinde zorluk yaşarlar.
• Pişmanlık hissetmeden özür dileyebilir, ancak değişim göstermezler.

Eşlerinin İlişkide Kalma Sebepleri
Kobraların eşleri genellikle korku ve depresyon duygularıyla bu ilişkilerde kalmaya devam eder. Eşlerin bu ilişkiden ayrılamama sebepleri arasında ekonomik bağımlılık önemli bir faktör olsa da, eşlerin “değişeceğine dair umutları” ya da “başka bir seçenek görmemeleri” daha baskındır.

Pitbullar

Pitbull grubu, şiddet göstermeden önce giderek daha agresifleşen ve terk edilme korkusuyla hareket eden bireylerden oluşur.

Pitbullar:

• Şiddet öncesinde kalp atışları hızlanır ve agresyonları giderek artar.
• Eşlerine karşı aşırı derecede kıskanç ve bağımlıdırlar.
• Terk edilme korkusu nedeniyle kontrolcü ve baskıcı davranışlar sergilerler.
• Genellikle çocukluklarında ebeveyn şiddetine tanıklık etmişlerdir.

Eşlerinin İlişkide Kalma Sebepleri
Pitbulların eşleri, bu ilişkiden kurtulmanın imkansız olduğu hissine kapılırlar. Pitbulların en büyük korkusu terk edilmek olduğu için, ayrılık süreçlerinde şiddet daha da tehlikeli hale gelebilir.

Kobralar ve Pitbullar Arasındaki Farklılıklar

Özellik	Kobralar	Pitbullar
Şiddet Sırasındaki Hissiyat	Soğukkanlı ve sakin	Artan agresyon ve gerginlik
Empati Kapasitesi	Düşük, pişmanlık yok	Daha yüksek, ancak kıskançlık ve kontrolcü davranışlar hakim
Terk Edilme Korkusu	Yok	Yüksek
Çocukluk Travmaları	Antisosyal davranışlar, madde bağımlılığı, istismar	Aile içi şiddete tanıklık

Bu İlişkilerden Kurtulma Yolları

Kobralarla İlişkide:

• Bu bireylerin değişeceğini düşünmek gerçekçi değildir. Öncelikli adım, şiddetin döngüsünden çıkmak için güvenli bir plan hazırlamaktır.
• Profesyonel destek alınmalı ve yakın çevreye durumu açıklayarak yardım istenmelidir.

Pitbullarla İlişkide:

• Ayrılık süreçleri dikkatli planlanmalıdır. Pitbulların terk edilme korkusu, şiddetin artmasına neden olabilir.
• Hukuki destek ve güvenli bir ortam sağlanmalıdır.
• Şiddetin sona erdirilmesi için destek gruplarına ve terapilere başvurulabilir.

Sonuç

Karakterolojik şiddet, ilişkilerde derin travmalar yaratabilen bir olgudur. Kobralar ve Pitbullar gibi farklı dinamiklere sahip şiddet uygulayıcılarını anlamak, bu tür ilişkilerden kurtulmanın ilk adımıdır. Eğer böyle bir durumda bulunuyorsanız, mutlaka profesyonel destek almanız ve güvenliğinizi sağlamanız önemlidir.

Klinik Psikolog Tuğçe Turanlar

Yule Psikoloji

(Online ya da yüz yüze psikolojik danışmanlık randevusu almak için yulepsikoloji@gmail.com adresine mail atabilir ya da 0532 053 3992 whatsapp üzerinden mesaj atarak iletişime geçebilirsiniz.)

Kaynakça

1. Bancroft, L. (2002). Why does he do that? Inside the minds of angry and controlling men. Berkley Books.
2. Evans, P. (1996). The verbally abusive relationship: How to recognize it and how to respond. Adams Media.
3. Gottman, J. M., & Jacobson, N. S. (1998). When men batter women: New insights into ending abusive relationships. Simon & Schuster.
4. The Gottman Institute. (n.d.). A review of the research on domestic violence. Retrieved from https://www.gottman.com/blog/a-review-of-the-research-on-domestic-violence/

 

Devamı

Mahşerin Dört Atlısı – İlişkileri Yıpratan Davranışlar

İlişkilerde anlaşmazlıklar (mahşerin dört atlısı), duygusal kopukluklar ve çatışmalar zamanla sevgi dolu bağları zayıflatabilir. Gottman Çift Terapisi, bilimsel temellere dayalı yaklaşımlarıyla, çiftlerin ilişkilerini daha derin, sağlıklı ve tatmin edici bir hale getirmelerine yardımcı olmayı hedefler. Bu terapi yöntemi, Dr. John ve Julie Gottman’ın 40 yılı aşkın süredir yürüttükleri kapsamlı araştırmalara dayanır. Gottman Çift Terapisi, yalnızca problemleri çözmekle kalmaz, aynı zamanda çiftlerin sevgi ve güven dolu bir ilişki kurmalarına olanak tanır.

Mahşerin Dört Atlısı: İlişkileri Yıpratan Davranışlar

Dr. John Gottman’ın ilişkiler üzerine yaptığı çalışmalar, bazı davranışların ilişkileri ciddi şekilde tehdit ettiğini ortaya koymuştur. Bu davranışlar, “Mahşerin Dört Atlısı” olarak tanımlanır:

1. Eleştiri (Criticism):
   Partnerin karakterine yönelik suçlayıcı ve olumsuz ifadeler. Örneğin, “Sen her zaman böyle yapıyorsun!” gibi genelleyici eleştiriler, ilişkiyi yıpratan bir dinamiğe yol açar.
   Çözüm: Şikayetlerinizi, karşı tarafın kişiliğine saldırmadan, belirli durumlar üzerinden ifade etmek.
2. Savunma (Defensiveness):
   Suçlamalar karşısında sorumluluğu reddetmek veya karşı atağa geçmek. Bu davranış, iletişim kanallarını tıkar ve çatışmayı artırır.
   Çözüm: Eleştiriyi yapıcı bir şekilde dinlemek ve kendi payınıza düşeni kabul etmek.
3. Duvar Örme (Stonewalling):
   Tartışmalarda tamamen kapanmak, konuşmayı reddetmek ve duygusal olarak geri çekilmek. Bu, karşı tarafı daha da yalnız hissettirir.
   Çözüm: Zor bir tartışmada mola verip duygusal sakinliği sağladıktan sonra iletişime açık olmak.
4. Aşağılama (Contempt):
   Partneri küçük düşürmek, alay etmek veya küçümseyici ifadeler kullanmak. Aşağılama, ilişkilerde en yıkıcı davranışlardan biridir.
   Çözüm: Partnerinize saygı ve takdir göstermek, sevgi dolu bir dil geliştirmek.

Gottman Çift Terapisinin Temel İlkeleri

Bu terapi modeli, yalnızca problemleri tespit etmekle kalmaz, aynı zamanda çiftlere güçlü bir duygusal zemin inşa etmeleri için araçlar sunar. Gottman Çift Terapisinin temel ilkeleri şunlardır:

1. Sevgi Haritaları Oluşturma: Partnerinizi daha derinlemesine tanımanızı sağlayacak duygusal bir rehber oluşturmak. Bu haritalar, çiftlerin birbirlerinin dünyalarını anlamalarına yardımcı olur.
2. Sevgi ve Hayranlık Sistemini Güçlendirme: Sağlıklı bir ilişki, takdir ve şükran üzerine kurulur. Partnerinizin olumlu yönlerini fark etmek ve takdir etmek, ilişkinizi güçlendirir.
3. Olumlu İlişki Alışkanlıkları: Küçük ama anlamlı jestlerle partnerinize sevginizi göstermeyi alışkanlık haline getirmek, ilişkinin bağlarını kuvvetlendirir.
4. Çatışma Yönetimi: Tüm çiftler çatışma yaşar; ancak önemli olan, bu çatışmaların nasıl yönetildiğidir. Yapıcı bir iletişim geliştirmek, uzun vadeli mutluluğu sağlar.

Mahşerin Dört Atlısını Yenmek Mümkün!

Gottman Çift Terapisi, ilişkilerde Mahşerin Dört Atlısı’nın yarattığı zararları onarmak ve daha sağlıklı iletişim yolları geliştirmek için etkili araçlar sunar. Bu yöntem sayesinde çiftler, birbirlerini daha iyi anlayarak, güçlü ve sevgi dolu bir bağ kurabilirler.

Bilimsel Temellere Dayalı Bir Yaklaşım

Gottman Çift Terapisi, 3000’den fazla çift üzerinde yapılan uzun soluklu araştırmalara dayanır. Bu çalışmalar, ilişkilerin nasıl daha sağlıklı hale getirilebileceğini gösteren bilimsel bir rehber niteliğindedir. Eğer ilişkinizde çatışmalar, duygusal mesafeler veya güven sorunları yaşıyorsanız, Gottman Çift Terapisi tam size göre olabilir.

Klinik Psikolog Tuğçe Turanlar

Yule Psikoloji

Referanslar

• Gottman, J. M., & Silver, N. (1999). The Seven Principles for Making Marriage Work. Harmony Books.
• Carrere, S., & Gottman, J. M. (1999). Predicting divorce among newlyweds from the first three minutes of a marital conflict discussion. Family Process, 38(3), 293-301.
• Gottman Institute. (2024). The Science of Love and Relationships. www.gottman.com

 

Devamı

Narsist bir Yönetici ile Çalışmak

Devamı

Love Bombing: İlişkilerde Sevgi Görünümlü Manipülasyon

İlişkinizin ilk günlerini hatırlıyor musunuz? Her şey harikaydı, değil mi? Size sürekli iltifatlar eden, hediyelerle sizi şımartan ve sürekli sizi düşünen bir partner… Ancak bu rüya gibi başlangıcın altında karanlık bir gerçek olabilir: Love bombing. Peki, love bombing nedir ve nasıl anlaşılır?

Love Bombing Nedir

Love bombing, bir kişinin başka birini aşırı sevgi, ilgi ve hediyelerle bombardımana tutarak onu kontrol etmeye çalıştığı bir manipülasyon tekniğidir. Bu taktik, özellikle narsist ve kontrolcü bireyler tarafından kullanılır ve hedef kişiyi, hızlıca duygusal bağımlılık içine çekmeyi amaçlar.

Love Bombing’in Belirtileri

Love bombing’in belirtilerini anlamak, bu tuzağa düşmemek için kritik öneme sahiptir. İşte dikkat etmeniz gerekenler:

• Yoğun ve Hızlı İlerleyen İlişki: Tanıştığınız ilk andan itibaren her şeyin hızlıca ilerlediğini mi hissediyorsunuz? Daha ilk haftadan evlilik konuşmaları, birlikte yaşama planları mı yapılıyor?
• Sürekli İletişim ve İltifat: Sabahın erken saatlerinden gecenin geç saatlerine kadar sürekli mesajlar, aramalar ve iltifatlar alıyorsanız, bu durum love bombing’in bir işareti olabilir.
• Hediye Yağmuru: Sürekli olarak size pahalı hediyeler alınıyor ve bu hediyelerle kendinizi özel hissettiriliyorsanız, dikkatli olun.
• Aşırı Kıskançlık ve Kontrol: Partneriniz sürekli ne yaptığınızı, kiminle görüştüğünüzü sorguluyor ve sizin üzerinizde kontrol kurmaya çalışıyorsa, bu bir uyarı işareti olabilir.

Neden Love Bombing

Love bombing, genellikle narsist kişilik bozukluğuna sahip bireyler tarafından uygulanır. Bu kişiler, başkalarını manipüle ederek kendi güç ve kontrol duygularını pekiştirmek isterler. Bu taktikle, mağduru hızlıca kendilerine bağlar ve duygusal olarak bağımlı hale getirirler.

Love Bombing’in Sonuçları

Love bombing’in mağdurları, genellikle kendilerini duygusal olarak tükenmiş ve manipüle edilmiş hissederler. Bu manipülasyonun uzun vadeli etkileri şunlar olabilir:

• Duygusal Yıpranma: Sürekli duygusal dalgalanma ve belirsizlik, mağdurun duygusal sağlığını olumsuz etkiler.
• Güven Sorunları: İlişki sona erdikten sonra başkalarına güvenmek zorlaşır.
• Bağımlılık ve Kırılganlık: Mağdur, love bombing sonrası kendini bağımlı ve kırılgan hisseder.

Kendinizi Korumak İçin Neler Yapabilirsiniz

Love bombing’e karşı korunmak için dikkatli ve bilinçli olmak önemlidir. İşte bazı öneriler:

• Sınırlar Koyun: İlişkinizde net sınırlar belirleyin ve bu sınırlara sadık kalın.
• Yavaş İlerleyin: İlişkinizin doğal bir hızda ilerlemesine izin verin, acele etmeyin.
• Bağımsızlığınızı Koruyun: Kendi bağımsızlığınızı ve kişisel alanınızı koruyun.
• Destek Alın: Güvendiğiniz arkadaşlarınızdan ve ailenizden destek alın ve onların görüşlerini dinleyin.

Love bombing, ilk başta masum ve romantik gibi görünse de, aslında ciddi bir manipülasyon ve kontrol yöntemidir. Bu belirtileri erken fark etmek ve kendinizi korumak, sağlıklı ve mutlu bir ilişki için önemlidir.

Klinik Psikolog Tuğçe Turanlar

Yule Psikoloji

Referanslar

• Carnes, P. J. (1997). The Betrayal Bond: Breaking Free of Exploitive Relationships. Health Communications, Inc.
• Vaknin, S. (2001). Malignant Self Love: Narcissism Revisited. Narcissus Publications.
• Dutton, D. G., & Painter, S. L. (1993). The Battered Woman Syndrome: Effects of Severity and Intermittency of Abuse. American Journal of Orthopsychiatry, 63(4), 614-622.

Devamı

Ghosting Nedir ve Neden Yapılır

Ghosting, bir kişiyle olan iletişimin aniden ve açıklama yapmadan kesilmesi durumudur. Bu terim, özellikle dijital iletişimde ve romantik ilişkilerde sıklıkla karşımıza çıkar.

Ghosting’in Nedenleri

Çatışma Kaçınması: Bazı insanlar, karşılaştıkları problemleri ve çatışmaları doğrudan ele almak yerine, bunlardan kaçınmayı tercih eder. Bu kişiler, yüzleşmekten ve zor konuşmalar yapmaktan kaçındıkları için ghosting yöntemine başvururlar. Bu, genellikle çatışma yönetiminde yetersizlik veya çatışma korkusunun bir sonucudur.

Bağlanma Korkusu: İlişki ilerledikçe ve duygusal bağlar güçlendikçe, bazı kişiler bağlanma korkusu yaşar. Bu korku, geçmişteki kötü deneyimler veya terk edilme korkusundan kaynaklanır. Bağlanma korkusuyla başa çıkamayan kişiler, ilişkiden kaçmak için aniden iletişimi keser.

Duygusal Yetersizlik: Bazı insanlar, duygusal olarak olgunlaşmamış ve bir ilişkiyi sonlandırmanın sağlıklı yollarını bilmiyor olabilir. Bu durumda ghosting, kişinin duygusal yetersizliğinden ve ilişkileri sağlıklı bir şekilde sonlandırma becerisinden yoksun olmasından kaynaklanır. Bu kişiler, zorlu duygusal durumlardan kaçınmak için ghosting yaparlar.

Dijital İletişimin Anonimliği: Dijital çağda, insanların birbirine karşı daha az sorumluluk hissetmeleri yaygındır. Sosyal medya ve mesajlaşma uygulamaları, insanlar arasında daha yüzeysel ve bağsız iletişimler kurulmasına neden olur. Bu anonimlik duygusu, insanların daha kolay bir şekilde ghosting yapmasına olanak tanır. Çünkü yüz yüze gelme zorunluluğu yoktur.

Özgüven Eksikliği: Bazı insanlar, karşılarındaki kişiyi hayal kırıklığına uğratmaktan veya olumsuz bir tepki almaktan korktukları için ortadan kaybolurlar. Bu özgüven eksikliği, kişinin kendini yeterince güçlü hissetmemesi ve zor durumlarla başa çıkma becerisine sahip olmamasından kaynaklanır.

Sosyal Normların Değişimi: Modern toplumda, hızlı tüketim kültürü ve anında tatmin arayışı, ilişkilerin de hızlı ve geçici olmasına yol açabilir. Bu değişen sosyal normlar, ghosting’i daha yaygın hale getirir. Çünkü insanlar artık daha az bağlılık ve sorumluluk hissetmektedir.

Ghosting’in Psikolojik Etkileri

Ghosting, hem ghosting yapan kişi (ghoster) hem de ghosting’e maruz kalan kişi (ghostee) üzerinde derin psikolojik etkiler yaratabilir:

Özgüven Kaybı: Ghosting’e maruz kalan kişiler, kendilerini değersiz veya yetersiz hisseder. Bu durum, özgüvenlerini ciddi şekilde zedeler. İlişkinin aniden ve açıklamasız sona ermesi, kişinin kendisiyle ilgili olumsuz düşünceler geliştirmesine neden olur. “Ben neyi yanlış yaptım?” veya “Bende bir eksiklik mi var?” gibi sorular kişinin kendine olan güvenini sarsabilir.

Anksiyete ve Depresyon: Ghosting, terk edilme korkusunu ve güvensizlik duygularını tetikleyebilir. Bu da kişide sürekli bir endişe ve kaygı hali yaratır. Ghosting, aynı zamanda depresyon belirtilerine yol açabilir. Kişi, sürekli olarak reddedilme duygusuyla başa çıkmak zorunda kalır ve bu durum, genel ruh halini olumsuz etkiler.

Güvensizlik: Ghosting, gelecekteki ilişkilerde güvensizlik yaratabilir. Ghosting’e maruz kalan kişi, yeni bir ilişkiye başlamaktan çekinir veya sürekli olarak terk edilme korkusu yaşar. Bu güvensizlik, kişinin yeni insanlarla duygusal bağ kurmasını zorlaştırır ve ilişkilerinde sürekli bir şüphecilik hali oluşturur.

Sosyal İzolasyon: Ghosting, kişinin sosyal çevresinden izole olmasına neden olabilir. Ghosting’e maruz kalan kişi, insanlarla olan ilişkilerinde daha temkinli davranır ve kendini sosyal ortamlardan uzaklaştırır. Bu izolasyon, kişinin genel yaşam kalitesini düşürür.

Özsaygı Zedelenmesi: Ghosting, kişinin özsaygısını zedeleyebilir. Kişi, kendine olan saygısını yitirir ve kendini değersiz hisseder. Bu durum, kişinin genel mutluluğunu ve yaşamdan aldığı tatmini olumsuz yönde etkiler.

Yas Süreci: Ghosting, bir tür kayıp olarak da deneyimlenebilir. Kişi, ilişkiyi ve gelecekteki potansiyelini kaybettiği için yas tutar. Bu yas süreci, kişinin duygusal olarak iyileşmesini zorlaştırır.

Ghosting ile Baş Etme Yolları

Bu durum ile başa çıkmak zor olabilir, ancak aşağıdaki stratejiler yardımcı olabilir:

1. Kendinize Zaman Tanıyın: Ghosting’in yarattığı duygusal yaraları sarmak zaman alabilir. Kendinize bu süreçte sabırlı olun.
2. Destek Alın: Aile ve arkadaşlarınızla duygularınızı paylaşmak ve bir profesyonelden destek almak size yardımcı olabilir.
3. Kendi Değerinizi Hatırlayın: Ghosting, sizin değerinizi belirlemez. Kendinize olan güveninizi yeniden inşa etmek için olumlu yönlerinize odaklanın.
4. Yeni Bağlantılar Kurun: Eski ilişkilere takılıp kalmak yerine, yeni bağlantılar kurmak ve sosyal çevrenizi genişletmek iyi bir fikir olabilir.

Ghosting, modern ilişkilerde karşılaşılan zorlayıcı bir durumdur. Aniden ortadan kaybolan birinin yarattığı belirsizlik ve duygusal acı, başa çıkılması gereken zor bir süreç olabilir. Ancak, kendinize zaman tanıyarak, destek alarak ve kendi değerinizi hatırlayarak bu durumu atlatabilirsiniz.

Klinik Psikolog Tuğçe Turanlar

Yule Psikoloji

Referanslar

• LeFebvre, L. E., & Allen, M. (2014). Grieving alone and together: Facilitation and customization of support groups for bereaved adolescents. Psychology & Society, 6(1), 102-123.
• Koessler, R. B. (2019). Ghosting: Understanding and dealing with ghosting in modern relationships. Journal of Relationships, 15(2), 34-45.
• Davis, M. E., & Nicholson, B. C. (2020). The psychological impact of ghosting: Understanding the short and long-term effects. Journal of Social and Personal Relationships, 37(5), 1452-1471.
• Zuckerman, M. (2017). The digital age of relationships: How technology affects communication and connection. Digital Communication Research, 12(3), 203-218.

Devamı

Gaslighting: Kökleri ve Psikolojik Manipülasyonun Anatomisi

Gaslighting terimi, ilk olarak İngiliz oyun yazarı Patrick Hamilton’ın 1938 yılında yazdığı “Gas Light” adlı tiyatro oyununda ortaya çıktı. Oyun, bir adamın eşinin akıl sağlığını sorgulamasına neden olacak şekilde onu manipüle etmesini konu alır. Oyunun ismi, evdeki gaz lambalarının ışığını kısarak kadının gerçeklik algısını bozma yönteminden gelir.

Oyun ve Konusu

“Gas Light” adlı oyunda, Jack Manningham adlı karakter, eşi Bella’yı sistematik olarak manipüle eder. Jack, evdeki gaz lambalarını kısarak Bella’yı lambaların aynı kaldığına inandırmaya çalışır. Bu, Bella’nın akıl sağlığını sorgulamasına ve gerçeklik algısını kaybetmesine neden olur. Jack’in amacı, Bella’yı akıl hastası olduğuna inandırarak onu kontrol altına almaktır. Oyunun adı buradan gelir; gaz lambalarının ışığının değişmesi, manipülasyonun simgesidir.

Gaslighting’in Psikolojik Boyutları

Gaslighting, genellikle narsistik, sosyopatik veya kontrolcü kişilik özelliklerine sahip bireyler tarafından kullanılır. Manipülatör, mağdurun gerçeklik algısını zayıflatarak kontrol elde etmeye çalışır. Bu tür manipülasyon, mağdurun zihinsel ve duygusal sağlığını ciddi şekilde etkiler.

Gaslighting’in Belirtileri ve Sonuçları

Gerçekliği İnkar Etme

Manipülatör, mağdurun yaşadığı olayları sürekli olarak inkar eder ve mağdurun hafızasını sorgulatır.

“Böyle bir şey olmadı” veya “Sen yanlış hatırlıyorsun” gibi ifadeler kullanır.

Bilgiyi Çarpıtma

Gerçek olayları çarpıtarak mağdurun kafasını karıştırır ve mağdurun kendi algısına olan güvenini sarsar.

Duygusal Manipülasyon

Mağdurun duygusal durumunu kontrol altına alarak onu sürekli eleştirir ve suçlar.

“Senin için en iyisini ben bilirim” gibi ifadelerle mağdurun kendine olan güvenini zayıflatır.

İzolasyon

Mağduru destek sistemlerinden izole ederek yalnızlaştırır ve manipülatörün kontrolünü artırır.

Gaslighting’e Karşı Korunma

Farkındalık ve Bilgi

Gaslighting’in belirtilerini tanımak ve bu manipülasyon hakkında bilgi sahibi olmak önemlidir.

Destek Aramak

Güvendiğiniz arkadaşlar, aile üyeleri veya profesyonellerden destek almak, gaslighting’in etkilerini hafifletir.

Kendi Gerçekliğinizi Doğrulamak

Yaşadığınız olayları yazmak veya kayıt altına almak, kendi gerçekliğinizi doğrulamanıza yardımcı olur.

Duygusal Sınırlar Koymak

Manipülatörün etkisinden korunmak için duygusal ve fiziksel sınırlar koymak önemlidir.

Gaslighting, manipülatif ve zararlı bir davranış biçimidir. Bu tür bir manipülasyona maruz kalan kişiler, kendi gerçekliklerini ve duygusal sağlığını korumak için adımlar atmalıdır. Farkındalık, bilgi, destek ve sınır koyma, gaslighting’in etkilerinden korunmada kritik öneme sahiptir.

Klinik Psikolog Tuğçe Turanlar

Yule Psikoloji – yulepsikoloji@gmail.com

Devamı