Kırılgan Narsisizm | Yule Psikoloji

Kırılgan narsisizm, narsistik kişilik özelliklerinin bir türü olarak aşırı duyarlılık, güvensizlik ve reddedilme korkusuyla tanımlanır. Büyüklenmeci narsisizm (grandiose narcissism) kibir ve üstünlük hissiyle kendini gösterirken, kırılgan narsisizm savunmacı bir dış görünüşün ardında kırılgan bir özgüven taşır. Bu yazıda, kırılgan narsisizmin temel özellikleri, nedenleri ve bilimsel araştırmalara dayalı bulgular ele alınmaktadır.

---

Kırılgan Narsisizmin Temel Özellikleri

Kırılgan narsisizm, bireyin özgüven ve kişilerarası ilişkilerinde belirgin hassasiyetlerle kendini gösterir:

• Eleştiriye Hassasiyet: Kırılgan narsisizme sahip bireyler, yapıcı eleştirileri bile kişisel saldırı olarak algılayabilir. Bu durum, utanç ve yetersizlik duygularını tetikler.
• Kırılgan Özgüven: Özgüvenleri, dışarıdan gelen onaya bağımlıdır. Reddedilme veya terk edilme korkusu, özgüveni zayıf hale getirir.
• Sosyal Çekilme: Reddedilme korkusu, bireylerin sosyal etkileşimlerden uzaklaşmasına neden olabilir. Bu durum, duygusal yakınlık kurmayı zorlaştırır.
• Duygu Düzenleme Sorunları: Kıskançlık, utanç ve öfke gibi yoğun duygularla başa çıkmakta zorlanırlar. Bu da duygusal olarak dengesiz bir duruma yol açar.

---

Kırılgan Narsisizmin Nedenleri

Araştırmalar, kırılgan narsisizmin genetik, çevresel ve gelişimsel faktörlerin bir kombinasyonundan kaynaklandığını öne sürmektedir:

• Erken Çocukluk Deneyimleri: Cain, Pincus ve Ansell (2008), aşırı eleştirel veya ihmalkâr ebeveynlik deneyimlerinin, bireyin benlik algısında kırılganlık yarattığını belirtmiştir.
• Bağlanma Sorunları: Özellikle kaçıngan ve kaygılı bağlanma stilleri, kırılgan narsisizmin gelişiminde etkili rol oynar.
• Travma: Miller ve arkadaşları (2013), küçük düşme, reddedilme veya ihanet gibi travmatik olayların, savunmacı ve aşırı hassas bir kişilik yapısının gelişimine neden olduğunu göstermiştir.
• Toplumsal Etkiler: Twenge ve Campbell (2009), bireysel başarı ve dış görünüş odaklı toplumsal değerlerin, kırılgan narsisizmi artırıcı bir rol oynadığını belirtmiştir. Sosyal medya gibi platformlar, bu bireylerin özgüven kırılganlığını derinleştirebilir.

---

Kırılgan Narsisizm Üzerine Yapılan Araştırmalar

Kırılgan narsisizm üzerine yapılan araştırmalar, bu kişilik özelliğinin farklı boyutlarına ışık tutmaktadır:

1. Nörobiyolojik Temeller

Ronningstam (2009), kırılgan narsisizmin beyindeki limbik sistemle ilişkili olabileceğini öne sürmüştür. Limbik sistemin aşırı duyarlılığı, bireyin eleştiri ve reddedilme gibi durumlara yoğun tepki vermesine yol açabilir.

2. Bağlanma Stilleri

Cain, Pincus ve Ansell (2008), kırılgan narsisizmin güvensiz bağlanma stilleriyle güçlü bir ilişkisi olduğunu bulmuştur. Bu bağlanma sorunları, bireyin kendine dair algısında kırılganlık yaratır ve ilişkilerde savunmacı davranışlara yol açar.

3. Sosyal Faktörler

Twenge ve Campbell (2009), modern toplumun bireysel başarıyı ve dış görünüşü merkeze alan yapısının, kırılgan narsisizmi beslediğini belirtmiştir. Sosyal medya gibi platformların onay arayışını artırdığı, bu bireylerde özgüven dalgalanmalarına yol açtığı görülmüştür.

4. Duygu Düzenleme

Miller ve arkadaşları (2013), kırılgan narsisizmin yoğun utanç ve öfke gibi duygularla başa çıkmayı zorlaştırdığını vurgulamıştır. Farkındalık temelli stratejilerin bu duyguları düzenlemeye yardımcı olabileceği belirtilmiştir.

5. Çevresel Travmalar

Fonagy ve Target (2003), küçük düşürülme, ihanet veya reddedilme gibi travmaların, bireylerde savunmacı kişilik özelliklerinin gelişmesine neden olduğunu göstermiştir. Bu tür travmalar, kırılgan narsisizmin temelindeki kırılgan benlik algısını pekiştirir.

6. İlişkisel Çatışmalar

Horowitz ve arkadaşları (1996), kırılgan narsisizme sahip bireylerin, kişilerarası ilişkilerde algılanan küçümseme veya reddedilme durumlarına aşırı tepki verdiğini bulmuştur. Bu bireylerde sıklıkla pasif-agresif davranışlar gözlenmiştir.

7. Depresyon ve Psikolojik Sağlık

Skodol ve arkadaşları (2002), kırılgan narsisizmin düşük özgüven ve yalnızlık gibi özellikler nedeniyle depresyon riskini artırdığını göstermiştir. Depresyonun eşlik ettiği durumlarda, terapilerin etkisinin daha uzun vadede ortaya çıktığı belirtilmiştir.

---

Sonuç

Kırılgan narsisizm, özgüven, duygu düzenleme ve kişilerarası ilişkilerde yaşanan zorluklarla kendini gösteren karmaşık bir kişilik özelliğidir. Bu durumun kökenlerini anlamak, bireylerin yaşam kalitesini artırmak için önemlidir. Araştırmalar, kırılgan narsisizmin gelişiminde erken çocukluk deneyimleri, bağlanma sorunları, travmalar ve toplumsal faktörlerin etkili olduğunu göstermektedir. Bu anlayış, terapötik müdahalelerin ve sosyal destek stratejilerinin geliştirilmesine ışık tutmaktadır.

Klinik Psikolog Tuğçe Turanlar

Yule Psikoloji

---

Kaynaklar 

• Cain, N. M., Pincus, A. L., & Ansell, E. B. (2008). Vulnerable narcissism and maladaptive self-regulation. Journal of Personality, 76(4), 667-694.
• Fonagy, P., & Target, M. (2003). Psychoanalytic theories: Perspectives from developmental psychopathology. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 44(1), 1195-1211.
• Horowitz, M. J., Rosenberg, S. E., & Bartholomew, K. (1996). Interpersonal problems of narcissistic personality disorder patients. Journal of Personality Disorders, 10(3), 238-252.
• Miller, J. D., Gentile, B., Wilson, L., & Campbell, W. K. (2013). Grandiose and vulnerable narcissism: A nomological network analysis. Journal of Personality, 81(1), 90-102.
• Ronningstam, E. (2009). Narcissistic personality disorder: A clinical perspective. Journal of Psychotherapy, 46(1), 5-22.
• Skodol, A. E., Gunderson, J. G., McGlashan, T. H., et al. (2002). Functional impairment in patients with schizotypal, borderline, avoidant, or obsessive-compulsive personality disorder. American Journal of Psychiatry, 159(2), 276-283.
• Twenge, J. M., & Campbell, W. K. (2009). The narcissism epidemic: Living in the age of entitlement. New York: Free Press.